همه ما معتقدیم که حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ میلادی یک اشتباه بزرگ بود. حتی بسیاری از آمریکائیان چه در سطوح بالای دولت و چه در میان مردم عادی در این زمینه با ما هم عقیده هستند. شاید خیلی کم پیدا کنید افرادی که این عمل آمریکا را یک عمل عاقلانه بدانند.
از سوی دیگر نباید از پیامی که این عمل آمریکا به جهان و جهانیان داد غافل شویم. آن پیام این است: «آمریکا کاری را که بخواهد میکند، عاقلانه یا غیرعاقلانه». به نظر من یک نگاه اجمالی به عملیات نظامی آمریکا در جهان پس از خاتمه جنگ دوم جهانی نشان میدهد که مداخلات نظامی آمریکا در جهان با «عقل» و «منطق» کاری نداشته و واشنگتن علیرغم اینکه در اکثر آنها نتوانسته نتیجه را آنگونه که میخواسته شکل دهد ولی معهذا به درگیری ادامه داده و حتی وارد درگیری نظامی بعدی و بعدی و بعدی شده.
من فکر میکنم که یکی از دلائل این درگیریهای نظامی آمریکا با دیگران در جهان (و فقط یکی و نه مهمترین آن دلائل بلکه یکی از آنان) این بوده که به دشمنان (بالقوه) خود نشان دهد که آمریکا از «عقل و منطق» ی که دیگران امیدوارند پیروی کند پیروی نمیکند. این برای طرف مقابل رعبآور است که نتواند حرکت بعدی این غول تا دندان مسلح را پیشگوئی کند. توضیح اینکه در عصر ارتباطات و ماهواره و هواپیمای جاسوسی و اخیرا «یو تیوب»، دیگر لشگرکشی چیزی نیست که مخفی بتوان نگاهش داشت. طبیعی است که برای هر اقدام مسلحانهای نیاز به جابجائی نیروها و تغییر آرایش نظامی است. حال اگر دشمن بتواند از همان اول که شما یک تانک یا یک کشتیتان را تکان دادید حرکات شما را دنبال کند که فاتحه ارتشتان خوانده است! این است که باید دست به کارهای غیر عقلانی بزنید تا دشمن نتواند منطق فکری شما را دنبال کند. مثلا ناوی در نزدیکی منطقه عملیاتی دارید، آن را پس میکشید و بجای استفاده از آن ناو دیگری را از آن سر دنیا به منطقه میآورید. دشمن گیج میشود چرا که منطق پشت این قضیه را نمیفهمد! خیلی ساده است، منطقی وجود ندارد!
در حقیقت جلوی چشم طرف نیروهای خود را جابجا میکنید ولی دشمن تا آخرین لحظات نمیفهمد که هدف شما از آوردن این هنگ و بردن آن گردان چه بوده. طبیعی است که وقتی هدفتان (یا شیوهتان) را نفهمید نمیتواند با آن مقابله صحیح کند. در روزگاران قدیم این کار با شناسائی جاسوسان دشمن و دادن اطلاعات غلط به آنان انجام میشد اما امروزه علاوه بر آن ارتشهای بزرگ (که طبعا بخاطر سایزشان توان تحرکشان محدودتر است و به ساز و برگ بیشتری برای عملیات نیاز دارند) خود نیز با اعمال خود به طرف مقابل اطلاعات غلط میدهند.
از همه اینها گذشته یک اصل مهم در جنگها وجود دارد که نباید فراموشش کرد:
ارتشی که حرکت بعدیاش را بتوان حدس زد که دیگر بهدرد نمیخورد.
انتظار عقل و منطق داشتن از ارتشی به ابعاد ارتش آمریکا انتظار این است که چنین ارتشی دست خود را در مناقشه رو کند. مسلما چنین نخواهد کرد.